Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ελλάδα είναι ένα πρόβλημα με σημαντικές προεκτάσεις στη δημόσια υγεία.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, περίπου 11,7 χρόνια ζωής που χάθηκαν ανά 1.000 κατοίκους το 2016, οφείλονταν στην έκθεση σε λεπτά αιωρούμενα σωματίδια.
Η Ελλάδα καθυστέρησε να υποβάλει το εθνικό της πρόγραμμα ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην ΕΕ στο πλαίσιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/2284, κάτι που πάντως θα γίνει το προσεχές διάστημα, καθώς ήδη το εν λόγω σχέδιο τέθηκε σε διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Το εθνικό πλαίσιο πολιτικής για την ποιότητα και τη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα, την κλιματική αλλαγή και την ενέργεια και άλλους συναφείς τομείς περιλαμβάνει τα εξής:
α) Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ, Β΄ 4893/2019) το οποίο αποτελεί για την Ελληνική Κυβέρνηση ένα Στρατηγικό Σχέδιο για τα θέματα του Κλίματος και της Ενέργειας.
β) Την Οδηγία 2008/50/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2008 για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα (L 152).
γ) Ενσωμάτωση στο Εθνικό Δίκαιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον (SUP) (L 155/1).
δ) Το θεσμικό πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
ε) Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών (ΕΣΣΜ).
στ) Ευρωπαϊκή κατεύθυνση για την Κυκλική Οικονομία, ενσωμάτωση στο Εθνικό Δίκαιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904, ζ) Την Οδηγία 1999/13/EΚ του Συμβουλίου της 11ης Μαρτίου 1999 για τον περιορισμό των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων που οφείλονται στη χρήση οργανικών διαλυτών σε ορισμένες δραστηριότητες και εγκαταστάσεις (L 85/1).
η) Την Οδηγία 2004/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004 για τον περιορισμό των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων που οφείλονται στη χρήση οργανικών διαλυτών σε χρώµατα διακόσµησης και βερνίκια και σε προϊόντα φανοποιΐας αυτοκινήτων και για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/13/ΕΚ (L 143).
θ) Την Οδηγία 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2010, περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης) (L 334/17).
H επίτευξη των Ενεργειακών και Κλιματικών Στόχων της Ελλάδος έως το έτος 2030 αποτυπώνεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Ειδικότερα, το ΕΣΕΚ θέτει τους ακόλουθους στόχους για το έτος 2030:
- Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, κατ’ ελάχιστον 42% σε σχέση με τις εκπομπές του έτους 1990 και πάνω από 55%, σε σχέση με τις εκπομπές του έτους 2005, επιτυγχάνοντας να ξεπεράσει ακόμη και τους κεντρικούς ευρωπαϊκούς στόχους.
- Μερίδιο συμμετοχής ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας κατ’ ελάχιστον 35%.
- Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, με στόχο η τελική κατανάλωση ενέργειας το έτος 2030 να είναι χαμηλότερη από αυτή που είχε καταγραφεί κατά το έτος 2017. Επιπροσθέτως, επιτυγχάνεται ποιοτικά βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 38%, σύμφωνα με συγκεκριμένη ευρωπαϊκή μεθοδολογία.
- Πρόγραμμα για τη δραστική και οριστική μείωση του μεριδίου λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή και την απολιγνιτοποίηση.
