Ένα διπλωματικό επεισόδιο σημειώθηκε το απόγευμα της Τρίτης στη Βεγγάζη, όταν ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία, μετά από συνομιλίες με την επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης, έφτασε στην πόλη για προγραμματισμένη συνάντηση με τον στρατηγό Χαφτάρ. Ωστόσο, κατά την άφιξή της στο αεροδρόμιο, δέχτηκε πιέσεις από εκπροσώπους της μη αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης, οι οποίοι απαίτησαν να συμμετάσχουν στις συνομιλίες. Η ενέργεια αυτή θεωρήθηκε ως προσπάθεια έμμεσης νομιμοποίησής τους μέσω της εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Καθώς η ευρωπαϊκή αποστολή δεν είχε την εξουσιοδότηση να διαπραγματευτεί με την εναλλακτική κυβέρνηση, και ενώ οι συζητήσεις βρίσκονταν σε εξέλιξη, ο εναλλακτικός πρωθυπουργός Οσάμα Χαμάντ εξέδωσε ανακοίνωση, χαρακτηρίζοντας την αποστολή ανεπιθύμητη και ζητώντας τους να εγκαταλείψουν άμεσα τη Βεγγάζη, κάτι που και συνέβη.
Το μήνυμα της Αθήνας και οι στόχοι του Χαφτάρ
Στο τραπέζι της κυβέρνησης βρίσκονται δύο σημαντικά όπλα: η αναστολή της δυνατότητας υποβολής αιτήματος ασύλου-πλην ενδεχομένως ελαχίστων εξαιρέσεων-από όσους έρχονται από τα παράλια της Λιβύης και φτάνουν στην Κρήτη και ο εγκλεισμός αυτών σε κλειστά κέντρα, με καθεστώς διοικητικής κράτησης.
Κοινώς, όποιος έρχεται από τη Λιβύη-κατά γενική ομολογία πρόκειται για νεαρούς άνδρες-δεν θα μπορεί να υποβάλλει αίτημα ασύλου και θα μπαίνει αυτομάτως σε καθεστώς κράτησης. Στόχος αυτού του μέτρου είναι να σταλεί ένα αυστηρό μήνυμα στα παράλια του Τομπρούκ ότι η προσπάθεια να διασχίσουν οι μετανάστες το Λιβυκό Πέλαγος θα είναι δώρον άδωρον, καθώς απλά θα καταλήξουν σε καθεστώς κράτησης στην Ελλάδα, χωρίς καμία προοπτική να συνεχίσουν την πορεία τους για την Ευρώπη.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, έστειλε αυστηρό μήνυμα μέσω του ERTNews, τονίζοντας ότι η Λιβύη «δεν μπορεί να αγνοήσει τον ευρωπαϊκό παράγοντα» και πρέπει να κατανοήσει πως «ο δρόμος για την όποια οικονομική στήριξη περνάει και από την Αθήνα».
Ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης, που ήταν μέλος της ευρωπαϊκής αποστολής, επεσήμανε την πίεση που δέχεται η Κρήτη από τις μεταναστευτικές ροές από την Ανατολική Λιβύη και τη σημασία της συνεργασίας για την αποτροπή των αναχωρήσεων προς την ΕΕ.
Εκτιμάται ότι πίσω από την κίνηση του Χαφτάρ κρύβεται η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού. Στόχος του είναι όχι μόνο η απόσπαση χρηματοδοτικών ανταλλαγμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και η ντε φάκτο αναγνώριση της Ανατολικής Λιβύης, καθώς το Τομπρούκ και τα γύρω λιμάνια αποτελούν πλέον κύρια σημεία εκκίνησης των μεταναστευτικών ροών.
Αν και πηγές από το ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών έκαναν λόγο για παρεξήγηση πρωτοκόλλου, η ανακοίνωση της λιβυκής κυβέρνησης της Βεγγάζης, υπογεγραμμένη από τον Δρ. Οσάμα Σαάντ Χαμάντ, κάνει σαφή αναφορά σε «ξεκάθαρη παραβίαση διπλωματικών κανόνων και διεθνών πρωτοκόλλων», καθώς και σε «ανάρμοστη συμπεριφορά που αγνοεί την εθνική κυριαρχία της Λιβύης».
Η αντίδραση της Κομισιόν
Η Κομισιόν διατηρεί προς το παρόν χαμηλούς τόνους, μια συνήθη τακτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε τέτοιες περιπτώσεις, αναμένοντας να αξιολογήσει την κατάσταση μετά το πέρας της άμεσης κρίσης. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ήδη τονίσει την ανάγκη για πολιτική βούληση από τη Λιβύη ώστε να υπάρξει έλεγχος στις μεταναστευτικές ροές.
Τέλος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να συναντηθεί σήμερα με τον Θάνο Πλεύρη, ώστε να συζητήσουν τις εξελίξεις.
