Tην ανάγκη δράσης για τη βιωσιμότητα και την προστασία του μεσογειακού οικοσυστήματος, σε μια εποχή αυξημένων προκλήσεων, υπογράμμισε η πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, σε χαιρετισμό τηςκατά την έναρξη των εργασιών του 8oυ Circle the Med Forum.
Κατά την τοποθέτησή της αναφέρθηκε στην κοινωνική και κλιματική δικαιοσύνη οι οποίες πρέπει να παραμείνουν στο επίκεντρο της πράσινης μετάβασης, ενώ στάθηκε στην πρωτοβουλία της Ομάδας Arraiolos που είχε υπογράψει το 2023.
Ολόκληρη η ομιλία της Κατερίνας Σακελλαροπούλου
«Κατ’ αρχάς, θα ήθελα να ευχαριστήσω το «Circle the Med – The Mediterranean Forum» και τον Πρόεδρό του, Γιώργο Παπανδρέου, για την πρόσκληση να μιλήσω για τη κοινή μας θάλασσα, τη Μεσόγειο, και να ανταλλάξουμε απόψεις για το πώς μπορεί να έχει ένα βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον.
Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που βρίσκομαι σήμερα εδώ, ανάμεσα σε τόσους διεθνείς, εθνικούς και τοπικούς αξιωματούχους, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και διακεκριμένους ειδικούς, στο 8ο συνέδριο «Circle the Med», για να συζητήσουμε ένα καίριο ζήτημα που απειλεί την καθημερινότητά μας και υπονομεύει την ευημερία μας.
Η Μεσόγειος υφίσταται εδώ και καιρό σημαντική περιβαλλοντική πίεση και ήδη βιώνει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής· επιπτώσεις που αναμένεται να ενταθούν στο εγγύς μέλλον. Η ερημοποίηση και η υποβάθμιση του εδάφους, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οι παρατεταμένες και εντεινόμενες ξηρασίες, οι απώλειες στη γεωργική και δασική παραγωγικότητα και η αυξημένη διάβρωση των ακτών συνθέτουν ένα ανησυχητικό σκηνικό. Ακραία φυσικά φαινόμενα καταστρέφουν οικοσυστήματα και απειλούν τον τρόπο ζωής μας.
Τα τελευταία χρόνια, σχεδόν κάθε καλοκαίρι, η χώρα μου, όπως και πολλές άλλες, μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Αλγερία και η Τυνησία, αντιμετωπίζει τις σοβαρές συνέπειες των δασικών πυρκαγιών. Αυτές έχουν προκαλέσει την απώλεια ανθρώπινων ζωών, την ερήμωση περιοχών μοναδικής φυσικής ομορφιάς και την καταστροφή βιοτόπων απειλούμενων ειδών, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο την επιβίωσή τους.
Ταυτόχρονα, η κατάσταση αυτή επιτείνεται από μεγάλες πλημμύρες, που πλήττουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Οι κρίσεις αυτές δεν είναι μεμονωμένες, αλλά αλληλένδετες, αποτελώντας μέρος ενός ανησυχητικού και κλιμακούμενου μοτίβου. Ακραία καιρικά φαινόμενα, που κάποτε ήταν σπάνια, τώρα επαναλαμβάνονται δύο ή και τρεις φορές μέσα σε λίγους μόλις μήνες.
Για τον λόγο αυτό, οι επιστήμονες έχουν χαρακτηρίσει τη Μεσόγειο ως «θερμό σημείο» της κλιματικής αλλαγής. Μπορούμε να πούμε ότι όσα συμβαίνουν εδώ θυμίζουν το «καναρίνι στο ανθρακωρυχείο»: η περιβαλλοντική υποβάθμιση και οι καταστροφές στην περιοχή μας προμηνύουν τις προκλήσεις, που σύντομα ίσως βιώσει και ο υπόλοιπος κόσμος.
Επομένως, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι αναγκαία όχι μόνο για την ευημερία μας, αλλά για την ίδια μας την επιβίωση. Στην κοινή μας έκκληση για τη Μεσόγειο, που πήραμε την πρωτοβουλία να υπογράψουμε το καλοκαίρι του 2023 μαζί με αρκετούς αρχηγούς κρατών της Μεσογείου, μέλη της Ομάδας Arraiolos, τονίσαμε ότι ο χρόνος τελειώνει και ότι όλα τα μεσογειακά κράτη πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να αντιστρέψουν τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Απαιτείται ισχυρή και αποφασιστική δράση. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ένα βιοπεριφερειακό μοντέλο διακυβέρνησης είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών και των αλυσιδωτών συνεπειών αυτής της κρίσης.
Καθώς επιδιώκουμε ένα πιο πράσινο μέλλον, πρέπει να αντιμετωπίσουμε και τις προκλήσεις που συνδέονται με τη μετάβαση σε φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές. Η Μεσόγειος, μια σχεδόν κλειστή θάλασσα, μεγάλης σημασίας για τη βιοποικιλότητα και την πολιτιστική μας κληρονομιά, βρίσκεται σε κίνδυνο. Ο μη βιώσιμος τουρισμός ασκεί πίεση στους φυσικούς και πολιτιστικούς μας πόρους, μέσω ανεξέλεγκτης παράκτιας ανάπτυξης και θαλάσσιας ρύπανσης.
Ωστόσο, αυτές οι προκλήσεις προσφέρουν και σημαντικές ευκαιρίες για καινοτομία και συνεργασία, ιδιαίτερα στους τομείς της ανανεώσιμης ενέργειας και άλλων πράσινων τεχνολογιών. Με επενδύσεις στην ηλιακή και αιολική ενέργεια, την προώθηση βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών και τη μείωση της ρύπανσης από πλαστικά, μπορούμε να ηγηθούμε της μετάβασης προς μία βιώσιμη και ευημερούσα Μεσόγειο.
Η εποχή της ανθεκτικότητας έχει ήδη ξεκινήσει. Πρέπει να επανεξετάσουμε τον σχεδιασμό των πόλεων και των υποδομών μας, ώστε να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες που φέρνει η κλιματική αλλαγή.
Εξίσου σημαντικό είναι να διασφαλίσουμε ότι η κοινωνική και κλιματική δικαιοσύνη θα παραμείνουν στο επίκεντρο της πράσινης μετάβασης. Η περιβαλλοντική πολιτική πρέπει να συνοδεύεται από την καταπολέμηση των ανισοτήτων, ώστε κανείς να μην μείνει πίσω.
Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την πρόκληση μόνοι μας· και ελπίζω να μη χρειαστεί. Καμία χώρα ή περιφέρεια δεν μπορεί να ενεργήσει μεμονωμένα. Όπως έχω πει και στο παρελθόν, πρέπει να δράσουμε με τόλμη για να ενισχύσουμε την ενότητα και την αλληλεγγύη.
Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο, ούτε περιθώριο για πολιτικούς ή οικονομικούς συμβιβασμούς. Η άμεση, συντονισμένη και αποτελεσματική δράση είναι επιτακτική ανάγκη. Όλες οι μεσογειακές και ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση με αποφασιστικότητα.
Έχουμε κοινή υποχρέωση να αναλάβουμε δράση και να υιοθετήσουμε αποτελεσματικές πολιτικές που θα στηρίξουν αυτή την προσπάθεια. Πρέπει να ενισχύσουμε την περιβαλλοντική συνείδηση και να εκπαιδεύσουμε τους πολίτες στις αρχές της περιβαλλοντικής ευθύνης· όχι μόνο για το παρόν, αλλά και για το μέλλον των παιδιών μας και των επόμενων γενεών.
Πρόκειται για έναν αγώνα για τις κοινές μας αξίες, για την ευημερία των πολιτών μας, για την επιβίωσή μας. Πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, να ανακτήσουμε τον χαμένο χρόνο και να δράσουμε αποφασιστικά. Γιατί, τελικά, αυτή είναι η πιο κρίσιμη μάχη της εποχής μας».
