Νευρική ανορεξία: Ποια είναι τα συμπτώματα και ποιες οι σωματικές εκδηλώσεις

Η νευρική ανορεξία, ή πιο σωστά νευρογενής ανορεξία, είναι μια διαταραχή της πρόσληψης τροφής, κατά την οποία οι ασθενείς περιορίζουν δραστικά την κατανάλωση θερμίδων, οδηγώντας έτσι τον εαυτό τους σε υποσιτισμό.

Οι πάσχοντες συχνά βιώνουν έντονο φόβο για την αύξηση του σωματικού τους βάρους και μπορεί να έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα του σώματός τους. Πολύ συχνά, δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν τη σοβαρότητα της κατάστασής τους.

Αν συχνά ασχολείστε με το φαγητό και το βάρος σας, δεν είστε οι μόνοι. Σύμφωνα με ειδικούς από την Cleveland Clinic στο Οχάιο, αυτό είναι πολύ συνηθισμένο στη σημερινή κοινωνία. Ωστόσο, η υπερβολική ενασχόληση με το φαγητό και το βάρος μπορεί να αποτελεί σημάδι σοβαρού προβλήματος.

Εάν εσείς ή κάποιος δικός σας παρουσιάζει τέτοιες συμπεριφορές, είναι σημαντικό να αναζητήσετε άμεσα τη βοήθεια ενός ειδικού. Η νευρική ανορεξία είναι μια σοβαρή διαταραχή που επηρεάζει τόσο την ψυχική όσο και τη σωματική υγεία. Χωρίς έγκαιρη θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό, σοβαρά προβλήματα υγείας ή ακόμα και θάνατο.

Εκτιμάται ότι μεταξύ 0,3% και 1% του γενικού πληθυσμού στις δυτικές χώρες πάσχει από νευρογενή ανορεξία. Αν και εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες, μπορεί να επηρεάσει άτομα ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία, φυλή, εθνικότητα, σεξουαλικό προσανατολισμό ή οικονομική κατάσταση.

Μελέτες δείχνουν ότι μέχρι και 4% των γυναικών και 0,3% των ανδρών θα εμφανίσουν αυτή τη διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ενώ η νευρική ανορεξία εμφανίζεται συχνότερα στην εφηβεία, όλο και περισσότερα παιδιά και ενήλικες διαγιγνώσκονται με την πάθηση.

Το σημαντικότερο, όπως υπογραμμίζει η Εθνική Εταιρεία Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής (NEDA) των ΗΠΑ, είναι ότι δεν μπορεί κανείς να αντιληφθεί αν κάποιος πάσχει από νευρική ανορεξία απλώς από την εμφάνισή του.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Για να διαγνωστεί ένας ασθενής με νευρογενή ανορεξία συνήθως πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια. Αυτά είναι:

• Να περιορίζει σημαντικά την πρόσληψη θερμίδων σε σύγκριση με τις ανάγκες του οργανισμού του, με συνέπεια σημαντικά χαμηλό σωματικό βάρος για την ηλικία, το φύλο, το στάδιο της ανάπτυξης και τη σωματική υγεία του
• Να φοβάται μην πάρει βάρος ή μην γίνει υπέρβαρος, παρότι είναι στην πραγματικότητα λιποβαρής
• Να έχει διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο βιώνει το βάρος ή το σχήμα του σώματός του, να επηρεάζει δυσανάλογα το βάρος ή το σχήμα του σώματος την αυτοαξιολόγησή του, ή να αρνείται τη σοβαρότητα του πολύ χαμηλού σωματικού βάρους του

Ωστόσο μπορεί κάποιος να πάσχει από σοβαρή διαταραχή πρόσληψης τροφής, ακόμα κι αν δεν πληροί όλα τα κριτήρια. Και αυτό διότι υπάρχει και η άτυπη νευρική ανορεξία κατά την οποία οι πάσχοντες δεν είναι λιποβαρείς, παρότι χάνουν σημαντικό βάρος με την ακραία μείωση της τροφής.

Η διάγνωση γίνεται με βάση τα κριτήρια, με την κλινική εξέταση, το λεπτομερές ιστορικό και ορισμένες εξετάσεις που ζητά ο γιατρός. Θα ρωτήσει, λ.χ., τον ασθενή, για:

• Τις διατροφικές συνήθειές του
• Τη φυσική του δραστηριότητα
• Την εικόνα που έχει για το σώμα του και την ψυχική του διάθεση
• Αν κάνει εμέτους και αν χρησιμοποιεί χάπια αδυνατίσματος, καθαρτικά, διουρητικά
• Αν έχει οικογενειακό ιστορικό διαταραχών πρόσληψης τροφής

Μπορεί επίσης να ζητήσει εργαστηριακές εξετάσεις, κυρίως για να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες της σημαντικής απώλειας βάρους.

Τα συμπεριφορικά/συναισθηματικά συμπτώματα

Τα συμπτώματα που εκδηλώνουν οι πάσχοντες από νευρική ανορεξία είναι πολλά και διαφορετικά. Μπορεί επίσης να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή. Η ραγδαία μείωση της τροφής αποτελεί ένα από τα κύρια συμπτώματα των πασχόντων. Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι:

• Δραματική απώλεια βάρους
• Διαταραγμένη αντίληψη του σωματικού βάρους ή του σχήματος του σώματος
• Αδικαιολόγητη επίδραση του βάρους ή του σχήματος του σώματος στην αυτοαξιολόγηση
• Άρνηση της σοβαρότητας του χαμηλού σωματικού βάρους
• Χρήση ενδυμάτων σε στρώσεις για να αποκρυβεί η απώλεια βάρους ή/και να διατηρηθεί ζεστό το σώμα
• Υπερβολική ενασχόληση με το βάρος, το φαγητό, τις θερμίδες, τα γραμμάρια λίπους, τη δίαιτα
• Άρνηση κατανάλωσης ορισμένων τροφίμων και, συχνά, αποκλεισμός ολόκληρων ομάδων τροφίμων (υδατάνθρακες, λίπη, κ.λπ.)
• Συχνά σχόλια ότι ο πάσχων αισθάνεται «παχύς» ή ότι έχει πολλά κιλά παρά την απώλεια βάρους
• Έντονος φόβος για την αύξηση του σωματικού βάρους, μολονότι είναι λιποβαρής
• Παράπονα του ασθενούς με νευρική ανορεξία για δυσκοιλιότητα, κοιλιακό άλγος, δυσανεξία στο κρύο, λήθαργο και/ή υπερβολική ενέργεια
• Άρνηση του αισθήματος πείνας
• Ανάπτυξη τελετουργιών στο φαγητό (π.χ. κατανάλωση των τροφίμων με συγκεκριμένη σειρά, υπερβολική μάσηση, αναδιάταξη του φαγητού σε ένα πιάτο)
• Υπερκατανάλωση καρυκευμάτων, μπαχαρικών και τεχνητών γλυκαντικών
• Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων νερού, αναψυκτικών διαίτης και ροφημάτων με καφεΐνη για να μειωθεί η πείνα
• Μαγείρεμα γευμάτων για τους άλλους, τα οποία δεν καταναλώνει
• Εξεύρεση δικαιολογιών για να αποφεύγει τα γεύματα με άλλους ή περιστάσεις που εμπεριέχουν φαγητό
• Έκφραση της ανάγκης να «καίει» τις θερμίδες που καταναλώνει
• Διατήρηση ενός υπερβολικά αυστηρού προγράμματος άσκησης, που τηρείται ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών, κούρασης, ασθένειας, τραυματισμού
• Απομάκρυνση από τους φίλους και από έως πρότινος ευχάριστες δραστηριότητες. Αύξηση της απομόνωσης και της μυστικοπάθειας
• Περιορισμένος κοινωνικός αυθορμητισμός
• Αντίσταση σε ή αδυναμία διατήρησης ενός σωματικού βάρους κατάλληλου για την ηλικία, το ύψος και την σωματική του διάπλαση
• Άκαμπτος, ακλόνητος τρόπος σκέψης και δυσκολία προσαρμογής στις αλλαγές

Οι σωματικές εκδηλώσεις

Ένας ασθενής με νευρική ανορεξία μπορεί να έχει και πολλά σωματικά συμπτώματα. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:

• Στομαχικές κράμπες, άλλα μη-ειδικά γαστρεντερικά συμπτώματα (π.χ. δυσκοιλιότητα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κ.λπ.)
• Δυσκολίες συγκέντρωσης
• Μη φυσιολογικά ευρήματα στις εργαστηριακές εξετάσεις. Μπορεί π.χ. να έχει αναιμία, χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών και άλλων ορμονών, χαμηλό κάλιο κ.λπ. Μερικοί ασθενείς, πάντως, δεν έχουν τέτοιου είδους ευρήματα.
• Ζάλη
• Λιποθυμία/συγκοπή
• Συνεχές αίσθημα ψύχους (ο ασθενής κρυώνει)
• Διαταραχές ύπνου
• Διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, πρωτοπαθής ή δευτερογενής αμηνόρροια (μη έναρξη του εμμήνου κύκλου ή απώλεια του κύκλου) ή έμμηνος ρύση μόνο με λήψη ορμονών
• Απώλεια της εμμήνου ρύσεως μετά την εφηβεία
• Κοψίματα και κάλοι στο πάνω μέρος των αρθρώσεων ορισμένων δακτύλων (επακόλουθο της πρόκλησης εμέτου)
• Οδοντικά προβλήματα λόγω πρόκλησης εμέτου. Ο ασθενής με νευρική ανορεξία μπορεί να έχει διάβρωση της αδαμαντίνης ουσίας των δοντιών, ουλίτιδα/περιοδοντική νόσο, ευαισθησία στη θερμότητα, τερηδόνα, αποχρωματισμό των δοντιών, ξηροστομία, δυσκολίες κατάποσης κ.λπ.
• Ξηροδερμία
• Ξηρά και εύθραυστα νύχια
• Πρήξιμο γύρω από τους σιελογόνους αδένες
• Πολύ λεπτές τρίχες στο σώμα
• Αραίωση του τριχωτού της κεφαλής, ξηρά και εύθραυστα μαλλιά
• Μυϊκή αδυναμία
• Κίτρινο δέρμα (όταν τρέφεται με καρότα)
• Κρύα, διάστικτα χέρια και πόδια ή πρήξιμο άκρων ποδών και αστραγάλων
• Φτωχή επούλωση των πληγών

Διαβάστε ΕΔΩ περισσότερες ειδήσεις