Του Τζώρτζη Ρούσσου*
www.trlawfirm.gr
Με νέα εγκύκλιο της, η Κυβέρνηση μοιράζει φύκια στους αυτοαπασχολούμενους για να ανακόψει το μαζικό τσουνάμι κλεισίματος επιχειρήσεων που φέρνουν οι δυσβάσταχτες ασφαλιστικές εισφορές στους ανθρώπους που έχουν πειθαναγκαστεί από τους εργοδότες τους να ανοίξουν ατομικές επιχειρήσεις και έτσι αμείβονται με αποδείξεις παροχής υπηρεσιών (μπλοκάκι).
Σε νομικούς όρους ονομάζεται «σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών» η οποία έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και απαλλάσσει τον εργοδότη από μία σειρά ωφελημάτων που απολαμβάνει ο μισθωτός εργαζόμενος (σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου). Τα ωφελήματα αυτά μπορούν να συνοψιστούν στην αποζημίωση απόλυσης, στα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, στο επίδομα αδείας, στην αύξηση μισθού λόγω μακράς παραμονής στην εργασία (τριετίες) αλλά και στο επίδομα γάμου…
Τι είχε κάνει λοιπόν η Κυβέρνηση δια του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τη εγκύκλιο της 20ης Ιανουαρίου; Πολύ απλά δημιούργησε μία αρένα για να μονομαχήσουν μέχρι εσχάτων εργοδότες και μπλοκάκηδες…
Σύμφωνα με την εγκύκλιο για τις εισφορές, όσοι αυτοαπασχολούμενοι εκδίδουν Δελτία Παροχής Υπηρεσιών (μπλοκάκια) και απασχολούνται σε έως 2 εργοδότες θα πρέπει να το αναγράφουν στην απόδειξη παροχής υπηρεσιών. Ο εργοδότης θα πρέπει να εντάσσει τον αυτοαπασχολούμενο στην Αναλυτική Περιοδική Δήλωση με την πλήρη καταγραφή των εισφορών, ώστε να επιμεριστεί το κόστος των ασφαλιστικών εισφορών μεταξύ της επιχείρησης (13,33%) και του εργαζόμενου (6,67%). Αν ο εργοδότης δεν το πράξει, τότε θα πρέπει ο εργαζόμενος να υποβάλει υπεύθυνη δήλωση στον ΕΦΚΑ, δηλώνοντας τον ΑΦΜ του εργοδότη και όποια άλλα στοιχεία αποδεικνύουν ότι θα έπρεπε να υπαχθεί στο συγκεκριμένο καθεστώς ασφάλισης. Στη συνέχεια, ο εργοδότης θα πρέπει να υποβάλει ένσταση και τελικά ο ΕΦΚΑ θα κρίνει τι συμβαίνει. Στην πράξη ζητείται από τον εργαζόμενο που εξαναγκάστηκε να ανοίξει ατομική επιχείρηση, ώστε να απεμπολήσει τα πλεονεκτήματα της εξαρτημένης εργασίας, να καταγγείλει την επιχείρηση που εργάζεται προκειμένου να μπει στο καθεστώς του επιμερισμού των ασφαλιστικών εισφορών!
Με τη νέα εγκύκλιο του το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ορίζει ότι σε περίπτωση που ο εργοδότης δεν υποβάλλει ΑΠΔ και ο ΕΦΚΑ ενημερωθεί μέσω υπεύθυνης δήλωσης από τον εργαζόμενο με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών, τότε ο εργαζόμενος καταβάλλει εισφορές μισθωτού (δηλ. 6,67% για κύρια ασφάλιση και 2,55% για υγειονομική περίθαλψη, σύνολο 9,22%), μέχρι την επίλυση της διαφοράς από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ. Το διάστημα αυτό ο εργαζόμενος είναι ασφαλιστικά ενήμερος (ακριβώς το ίδιο εφαρμόζεται και στην περίπτωση μισθωτού που εκδίδει παράλληλα ΔΠΥ σε μέχρι δύο εργοδότες).
Αυτό λοιπόν που προσφέρει η Κυβέρνηση (εδώ είναι τα φύκια) είναι μία προσωρινή λύση για ένα μικρό διάστημα (ενός ή δύο μηνών) κατά το οποίο θα καταβάλλονται μειωμένες εισφορές. Ωστόσο η παγίδα της εγκυκλίου βρίσκεται στον όρο «ασφαλιστικά ενήμερος». Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι τα χρήματα από τις ασφαλιστικές εισφορές ο εργαζόμενος ή ο εργοδότης τα οφείλει, που σημαίνει ότι θα αναζητηθούν σε ένα κατοπινό διάστημα. Εδώ λοιπόν μπαίνει το δεύτερο ερώτημα που αφορά ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο… Η απάντηση βέβαια είναι σαφής με τόση ανεργία (που επέτρεψε να γιγαντωθεί το φαινόμενο της κρυπτόμενης σύμβασης εξαρτημένης εργασίας στα χρόνια της μνημονιακής κρίσης και να μπουν οι μισθωτοί στο άνοιγμα δήθεν ατομικής επιχείρησης). Καθίσταται προφανές ότι θα δεχθεί ο εργαζόμενος μείωση των αποδοχών του ώστε να μην αυξηθεί το εργατικό κόστος για τον εργοδότη.
Αυτή η πολιτική λύση προκρίθηκε προκειμένου να λυθεί ένα δημοσιονομικό πρόβλημα που κατακρημνίζει τα δημόσια έσοδα και δεν είναι άλλο από το μαζικό κλείσιμο ατομικών επιχειρήσεων.
Όμως το μεγάλο ζήτημα είναι άλλο… Στην πράξη ο νόμος Κατρούγκαλου έρχεται να νομιμοποιήσει, δια της τεθλασμένης (μέσω των ασφαλιστικών εισφορών), μία καταδικαστέα στα εργατικά δικαστήρια πρακτική. Ο λόγος για την κρυπτόμενη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας η οποία αν αποδειχθεί φέρνει έναν πακτωλό χρημάτων που πρέπει να πληρώσει ο εργοδότης στον εργαζόμενο (προκύπτουν από τα ωφελήματα που γράφουμε παραπάνω).
Τα πρόβλημα λοιπόν είναι ότι ναι μεν ήρθε ο ασφαλιστικός νόμος να επιμερίσει τις εισφορές για αυτή την κατηγορία εργαζομένων αλλά ουδείς σκέφθηκε να νομοθετήσει τη νέα σχέση εργασίας που στέκεται μεταξύ σύμβασης ανεξαρτήτων υπηρεσιών και μισθωτής εργασίας.
Όπως γνωρίζουν δε άπαντες με εγκυκλίους δεν φτιάχνεις δεσμευτικούς κανόνες… Μπορεί λοιπόν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας να διατείνεται ότι «η καλυμμένη παροχή εξαρτημένης εργασίας από έναν εργαζόμενο που εμφανίζεται ως αυτοαπασχολούμενος συνιστά παράνομη πρακτική που απαλλάσσει τον εργοδότη από τις υποχρεώσεις που θέτει η εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία, εις βάρος των εργαζομένων» και ότι αυτός είναι ο λόγος που έβαλε ασφαλιστικές εισφορές και τις επιμέρισε μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, αλλά, έχοντας ασύδοτο το κομμάτι το ελέγχου, τίποτε δεν εμποδίζει τον εργοδότη να μειώσει την αμοιβή του εργαζόμενου ώστε να μην αλλάξει τίποτε στο κόστος εργασίας.
Οπότε ερχόμαστε σ’ αυτό που αναγράφουμε στον τίτλο «Νέα εγκύκλιος»… Ε ΚΑΙ;
*Ο Τζώρτζης Ρούσσος είναι δικηγόρος μέλος της εταιρείας «ΤΖΙΦΑΣ-ΡΟΥΣΣΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και δημοσιογράφος μέλος της ΕΣΗΕΑ.
