Κάθε χρόνο 1,8 εκατομμύρια ασθενείς πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα. Το ποσοστό επιβίωσης σε προχωρημένα στάδια της ασθένειας και ειδικά σε όσους ασθενείς έχουν υποστεί μεταστάσεις, είναι ιδιαίτερα χαμηλό και δεν ξεπερνά το 10%.
Ελπίδες δημιουργεί στην ανθρωπότητα η έναρξη των κλινικών δοκιμών πρώτου σταδίου για το εμβόλιο mRNA σε ασθενείς που πάσχουν από μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, το οποίο οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι μπορεί να σώσει χιλιάδες ζωές.
Ο στόχος του εμβολίου BNT116 είναι να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα και συγχρόνως να αποτρέψει την επανεμφάνισή τους. Αυτό επιτυγχάνεται εκπαιδεύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει αυτά τα καρκινικά κύτταρα και να τους επιτίθεται. Κατασκευάζεται από την εταιρεία BioNTech, το εμβόλιο είναι σχεδιασμένο να αντιμετωπίζει μη μικροκυτταρικούς καρκίνους του πνεύμονα, η πιο κοινή μορφή της ασθένειας, όπως εξηγεί σε άρθρο της η εφημερίδα The Guardian.
Η κλινική δοκιμή της φάσης 1, η πρώτη μελέτη του BNT116 σε ανθρώπους, ξεκίνησε σε 34 ερευνητικά κέντρα σε επτά χώρες: Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Γερμανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ισπανία και Τουρκία.
Τα τελευταία χρόνια, η χρήση της τεχνολογίας mRNA παρείχε την πλατφόρμα για να ξεπεραστούν αρκετές από τις τεχνικές δυσκολίες που περιόριζαν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων για την αντιμετώπιση του καρκίνου, δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής, Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», Θάνος Δημόπουλος.
Όπως αναφέρει ο κ. Δημόπουλος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η πρόσφατη δημοσιότητα με αφορμή την ένταξη του πρώτου ασθενούς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα σε κλινική δοκιμή mRNA εμβολίου στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει επαναφέρει στο προσκήνιο τις πιθανές θεραπευτικές δράσεις αυτών των εμβολίων στον καρκίνο.
«Η ιδέα της χρήσης θεραπευτικών εμβολίων για τον καρκίνο δεν είναι νέα. Βασίζεται στην ικανότητα των εμβολίων να ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και να το στρέφουν έναντι των κυττάρων που εκφράζουν αυτά τα αντιγόνα. Επομένως ένα εμβόλιο που εισάγει στον οργανισμό αντιγόνα που χαρακτηρίζουν μόνο τα καρκινικά κύτταρα (μεταλλαγμένες πρωτεΐνες/νεοαντιγόνα) θα μπορούσε να έχει θεραπευτική δράση στη νόσο. Πολυάριθμες κλινικές μελέτες με θεραπευτικά εμβόλια τα προηγούμενα χρόνια δεν έδειξαν ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα».
Βασικές κατηγορίες εμβολίων mRNA για τον καρκίνο
Ο κ. Δημόπουλος εξηγεί ότι η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει εξατομικευμένα εμβόλια που αναπτύσσονται ειδικά για τα καρκινικά νεοαντιγόνα κάθε ασθενούς. Αυτά τα εμβόλια δημιουργούνται μετά από βιοψία του όγκου και σε βάθος ανάλυση του γονιδιώματός του. Μέσω αλγορίθμων, προβλέπονται οι αλληλουχίες του γονιδιώματος του όγκου που μπορούν να λειτουργήσουν ως νεοαντιγόνα και να προκαλέσουν ανοσολογική αντίδραση. Αυτές οι αλληλουχίες εισάγονται στον οργανισμό με τη χρήση mRNA εμβολίων.
Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει ειδικά mRNA εμβόλια που στοχεύουν σε συγκεκριμένες μεταλλάξεις οι οποίες παρατηρούνται συχνά σε νεοπλάσματα και είναι γνωστό ότι μπορούν να προκαλέσουν ανοσολογική αντίδραση. Αυτή η κατηγορία εμβολίων μπορεί προφανώς να εφαρμοστεί άμεσα σε όλους τους ασθενείς στους οποίους η μοριακή ανάλυση της νόσου επιβεβαιώνει την ύπαρξη της συγκεκριμένης μετάλλαξης.
Πού και πώς χορηγείται το εμβόλιο
Η κλινική δοκιμή πρώτου σταδίου, η οποία είναι η πρώτη που διεξάγεται σε ανθρώπους, γίνεται σε 34 ερευνητικά κέντρα σε επτά χώρες: Βρετανία, Γερμανία, Ισπανία, Ουγγαρία, Πολωνία, ΗΠΑ και Τουρκία. Στη Βρετανία, έχουν δημιουργηθεί έξι ερευνητικά κέντρα σε Αγγλία και Ουαλία, και ο πρώτος Βρετανός ασθενής έλαβε την πρώτη δόση του εμβολίου την Τρίτη. Συνολικά, 130 ασθενείς σε αυτές τις επτά χώρες, οι οποίοι είναι είτε σε πρώιμα στάδια της ασθένειας και δεν έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία ή χειρουργική επέμβαση, είτε χρόνια πάσχοντες, θα συμμετάσχουν στη δοκιμή λαμβάνοντας το εμβόλιο παράλληλα με ανοσοθεραπεία. Στη Βρετανία, η κλινική δοκιμή περιλαμβάνει 20 ασθενείς.
Τα αποτελέσματα από τους πρώτους 20 ασθενείς με μεταστατική νόσο που είχαν λάβει προηγούμενες θεραπείες ήταν αρκετά ενθαρρυντικά. Σε αυτή την ομάδα χορηγήθηκε το εμβόλιο ΒΝΤ116 μαζί με χημειοθεραπεία και διαπιστώθηκαν σημαντικά καλύτερα κλινικά αποτελέσματα σε σχέση με ότι ξέραμε για τη χημειοθεραπεία ως τώρα. Μάλιστα, η συνεργική δράση μεταξύ του εμβολίου και της χημειοθεραπείας δεν συνοδεύτηκε από ιδιαίτερη αύξηση των ανεπιθύμητων ενεργειών και όσες παρατηρήθηκαν σε σχέση με το εμβόλιο αφορούσαν την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και αντιμετωπίστηκαν εύκολα με κορτικοστεροειδή», εξηγεί ο κ. Δημόπουλος.
«Και άλλα mRNA εμβόλια δοκιμάζονται αυτή τη στιγμή για τον καρκίνο του πνεύμονα. Πιο συγκεκριμένα το εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA V940 (mRNA-4157) που περιέχει ως και 34 διαφορετικά νεοαντιγόνα ειδικά για τον όγκο του κάθε ασθενούς δοκιμάζεται σε συνδυασμό με τον αντι-PD1 παράγοντα πεμπρολιζουμάμπη σε μελέτη φάσης ΙΙΙ στον Μη Μικροκυτταρικό Καρκίνο πνεύμονα σταδίου ΙΙ-ΙΙΙβ μετά από πλήρη εξαίρεση της νόσου», καταλήγει ο κ. Δημόπουλος.
Ο πρώτος 67χρονος ασθενής
Ο πρώτος άνθρωπος που έκανε το εμβόλιο στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο 67χρονος Janusz Racz, επιστήμονας που ειδικεύεται στην τεχνητή νοημοσύνη και διαγνώστηκε τον Μάιο με καρκίνο, όταν και ξεκίνησε χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.
«Είμαι κι εγώ επιστήμονας και καταλαβαίνω ότι η πρόοδος της επιστήμης -ειδικά στην ιατρική- έγκειται στο ότι οι άνθρωποι δέχονται να συμμετάσχουν σε τέτοιες έρευνες. Πρόκειται για μια νέα μεθοδολογία που δεν είναι διαθέσιμη για άλλους ασθενείς και μπορεί να με βοηθήσει να απαλλαγώ από τον καρκίνο» δήλωσε.
Ο Racz έλαβε έξι διαδοχικές ενέσεις -με διαφορά πέντε λεπτών- μέσα σε διάστημα 30 λεπτών στο National Institute for Health Research UCLH Clinical Research Facility την Τρίτη. Κάθε ένεση περιείχε διαφορετικά σκέλη RNA. Θα λαμβάνει το εμβόλιο κάθε εβδομάδα για έξι διαδοχικές εβδομάδες και στη συνέχεια κάθε τρεις εβδομάδες για 54 εβδομάδες.
Διαβάστε ΕΔΩ περισσότερες ειδήσεις
