Εργατικό Νομοσχέδιο: Δείτε τις 4+1 αλλαγές για τις αποζημιώσεις σε όσους απολύονται

Νέες αλλαγές έρχονται στα εργασιακά δρώμενα της χώρας καθώς εδώ και λίγες ώρες έχει κατατεθεί στη Βουλή το επίμαχο νομοσχέδιο από την Κυβέρνηση

Το Dimosio.gr σας παροσιάζει τις βασικές αλλαγές στο καθεστώς των αποζημιώσεων απόλυσης.

1. Έξτρα αποζημίωση

Έξτρα αποζημίωση από 3 μηνιάτικα έως και το διπλάσιο του ποσού που δικαιούται ο απολυθείς μισθωτός.

Η διάταξη αφορά κυρίως απολύσεις που γίνονται για οικονομοτεχνικούς λόγους, οι οποίες θα μπορούσαν να κριθούν καταχρηστικές από τα δικαστήρια, με αποτέλεσμα ο εργαζόμενος να πρέπει να επιστρέψει στη δουλειά του. Την εναλλακτική της έξτρα αποζημίωσης έχει και ο εργαζόμενος που απολύεται για λόγους που καθιστούν την απόλυσή του άκυρη.

Συνεπώς, το νέο δικαίωμα στην έξτρα αποζημίωση αφορά δυο κατηγορίες εργαζομένων:

1. Υποχρεωτικά όσους μισθωτούς απολύονται κυρίως για οικονομοτεχνικούς λόγους και το δικαστήριο θα μπορούσε να κηρύξει την απόλυση άκυρη.  Όπως λένε νομικοί κύκλοι, σε πολλές περιπτώσεις απολύσεων – για παράδειγμα στην εποχή της κρίσης αλλά και στην εποχή της COVID-19 – οι δικαστές εξετάζουν αν η απόλυση ήταν το έσχατο μέσο ή αν ο εργοδότης μπορούσε για παράδειγμα να προβεί σε μείωση μισθού κ.α.
2. Προαιρετικά όσους μισθωτούς απολύονται για λόγους που καθιστούν αυτόματα την απόλυση άκυρη κι εφόσον δεν θέλουν να επαναπροσληφθούν και να επιστρέψουν στην δουλειά τους, επειδή για παράδειγμα υπάρχει κλονισμός στις σχέσεις εργοδότη – εργαζόμενου.

Η έξτρα αποζημίωση κυμαίνεται από 3 έως 24 μηνιάτικα. Αν προσθέσει κανείς και τα 12 μηνιάτικα της κανονικής αποζημίωσης που δικαιούται ο μισθωτός εφόσον έχει από 16 έτη και πάνω συμπληρωμένα στον ίδιο εργοδότη, τότε το συνολικό πακέτο της αποζημίωσης μπορεί να φτάσει έως και τα τα 36 μηνιάτικα.

Ποιοι εργαζόμενοι δικαιούνται την έξτρα αποζημίωση;

Την έξτρα αποζημίωση δικαιούνται μισθωτοί που απολύονται και η απόλυσή τους πάσχει για λόγο διαφορετικό από τους λόγους που αναφέρονται στο νομοσχέδιο. Σύμφωνα με ειδικούς φωτογραφίζονται περιπτώσεις απολύσεων για οικονομοτεχνικούς λόγους, οι οποίες δυνητικά θα μπορούσαν να κριθούν καταχρηστικές από τα δικαστήρια και την προηγούμενη νομολογία.

Πως μπορεί να λάβει ο εργαζόμενος την έξτρα αποζημίωση;  

Εφόσον ο εργαζόμενος προσφύγει στη Δικαιοσύνη, τότε μπορεί ενώπιον του δικαστηρίου να ζητήσει την πρόσθετη αποζημίωση, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των τακτικών αποδοχών 3 μηνών, ούτε μεγαλύτερη του διπλάσιου της κατά νόμο αποζημίωσης λόγω καταγγελίας κατά τον χρόνο απόλυσης.

Το ύψος της έξτρα αποζημίωσης:

Το εύρος της έξτρα αποζημίωσης το καθορίζει το δικαστήριο με δυο βασικά κριτήρια που θέτει ο νομοθέτης.

Το δικαστήριο αποφασίζει τον καθορισμό του ποσού της πρόσθετης αποζημίωσης, λαμβάνοντας υπόψη:

1. την ένταση του πταίσματος του εργοδότη και
2. την περιουσιακή και οικονομική κατάσταση του εργαζομένου και του εργοδότη.

Για παράδειγμα:

• Μισθωτός που έχει προϋπηρεσία 5 χρόνια συμπληρωμένα στον ίδιο εργοδότη. Δικαιούται από το νόμο αποζημίωση 3 μηνών. Εφόσον η απόλυσή του είναι δυνητικά καταχρηστική μπορεί προσφεύγοντας στο δικαστήριο να κερδίσει άλλους τρεις μήνες αποζημίωσης.
• Μισθωτός που έχει προϋπηρεσία 12 χρόνια συμπληρωμένα στον ίδιο εργοδότη. Δικαιούται από το νόμο αποζημίωση 8 μηνών. Εφόσον η απόλυσή του είναι δυνητικά καταχρηστική μπορεί προσφεύγοντας στο δικαστήριο να κερδίσει άλλους 3-8 μήνες ή και περισσότερο αποζημίωσης. Έστω ότι κερδίζει 8 μήνες έξτρα από το δικαστήριο, θα λάβει συνολικά 16 μηνιάτικα.
• Μισθωτός που έχει προϋπηρεσία 16 χρόνια συμπληρωμένα στον ίδιο εργοδότη. Δικαιούται από το νόμο αποζημίωση 12 μηνών. Εφόσον η απόλυσή του είναι δυνητικά καταχρηστική μπορεί προσφεύγοντας στο δικαστήριο να κερδίσει άλλους 3-24 μήνες. Έστω ότι το παράπτωμα του εργοδότη είναι εξαιρετικά βαρύ και ο δικαστής εξαντλεί την πρόβλεψη του νόμου, ο μισθωτός κερδίζει 24 μήνες έξτρα από το δικαστήριο και θα λάβει συνολικά 36 μηνιάτικα.

Όλοι οι παραπάνω εργαζόμενοι χάνουν, ωστόσο, την πιθανότητα της επαναπρόσληψης και των μισθών υπερημερίας, που κατά περίπτωση και ανάλογα με τις καθυστερήσεις του εκάστοτε δικαστηρίου μπορεί να φτάσει και τα 5 χρόνια.

Ποιοι χάνουν και την επαναπρόσληψη και την έξτρα αποζημίωση

Προσοχή χρειάζεται, καθώς δεν επιτρέπεται να αιτηθεί ταυτόχρονα ο εργαζόμενος την ακύρωση της καταγγελίας μετά των συνεπειών αυτής και την αστική ποινή. Δηλαδή δεν μπορεί να ζητήσει και την επαναπρόσληψη και την έξτρα αποζημίωση. Όπως αναφέρεται καθαρά στο νομοσχέδιο, στην περίπτωση που σωρρευθούν τα σχετικά αγωγικά αιτήματα εφόσον στηρίζονται στην ίδια ιστορική και νομική βάση, ακόμη και επικουρικά, η αγωγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη.

«Κατά την άποψη μου θα δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα και με άλλες περιπτώσεις απολύσεων όπως για παράδειγμα όταν η απόλυση συντελείται ως πειθαρχική ποινή προβλεπόμενη από τον κανονισμό της εταιρείας και ο εργαζόμενος μέχρι τώρα προσέφευγε ζητώντας ακύρωση και επαναπρόσληψη» παρατηρεί ο δικηγόρος – εργατολόγος, Γιάννης Καρούζος και προσθέτει: «Επίσης σοβαρά προβλήματα θα δημιουργηθούν και στις περιπτώσεις απολυμένων εργαζομένων συνεπεία μυνήσεων του εργοδότη όταν και αυτοί προσφεύγουν εναντίον του για άκυρη απόλυση και δικαιωθούν. Θα μπορούν τότε να επαναπροσληφθούν ή θα ικανοποιούνται με μια επιπλέον αποζημίωση»;

2. Το νέο δικαίωμα στην επαναπρόσληψη

Το δικαίωμα στην επαναπρόσληψη διατηρούν μια σειρά από εργαζόμενοι, η απόλυση των οποίων είναι άκυρη για συγκεκριμένους λόγους οι οποίοι αναφέρονται στο νομοσχέδιο.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η αναφορά του νομοσχεδίου στην “ενάσκηση του νομίμου δικαιώματος του εργαζομένου”, ως αιτία για άκυρη απόλυση

Για παράδειγμα, όταν ο εργαζόμενος απολύθηκε επειδή άσκησε οποιοδήποτε νόμιμο δικαίωμα του (ζήτησε αύξηση μισθού η αιτήθηκε αδείας) η απόλυση θεωρείται άκυρη και καταχρηστική και ο εργαζόμενος επιστρέφει υποχρεωτικά στη δουλειά του ενώ του καταβάλλονται και οι μισθοί για την περίοδο μέχρι την επαναπρόσληψη.

3. Αποζημίωση με την απόλυση

Έπειτα από τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από τους επαγγελματικούς φορείς, αφαιρέθηκε από το τελικό σχέδιο νόμου η διάταξη που έδινε «περίοδο χάριτος» στον εργοδότη να καταβάλλει την αποζημίωση στον μισθωτό έως και 4 μήνες μετά την απόλυση χωρίς η απόλυση να καθίσταται άκυρη, ενώ προέβλεπε ότι η καταβολή μειωμένης έως και 10% αποζημίωσης οφείλονταν αυτόματα σε λάθος και δεν ακύρωνε την απόλυση. Άφηνε επί της ουσίας παράθυρο στον εργοδότη να κουρεύει την αποζημίωση έως και 10% χωρίς τον φόβο ακυρότητας της καταγγελίας.

Η τελική διάταξη αποσαφηνίζει αφενός ότι η καταβολή της αποζημίωσης πρέπει να είναι σύγχρονη με την απόλυση και αφετέρου νομοθετείται η παγιωμένη θέση της νομολογίας, ότι η υπολειπόμενη καταβληθείσα αποζημίωση δεν συνιστά λόγο ακύρωσης αλλά συμπλήρωσης αυτής. 

4. Εξίσωση αποζημίωσης εργατοτεχνιτών και υπαλλήλων

Καταργείται η διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών ως προς τις αποζημιώσεις απόλυσης. Η διαρθρωτική αλλαγή θα εφαρμοστεί από την 1/1/2022. Οι εργατοτεχνίτες, οικοδόμοι, σοβατζήδες, βοηθοί ηλεκτρολόγοι, σιδεράδες κ.λπ. που λαμβάνουν σήμερα μέσο ημερομίσθιο 40-45 ευρώ, θα ενταχθούν σε ένα νέο πλαίσιο με κορμό τη μισθωτή απασχόληση. Δηλαδή, θα γίνει αναγωγή της αμοιβής τους σε μηνιαίες αποδοχές με βάση την ωρομίσθια απασχόληση που θα συμφωνήσουν με τον εργοδότη τους.

Το ίδιο θα συμβεί και με τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και το επίδομα αδείας, που σήμερα χορηγούνται ως αναλογία του ημερομισθίου τους. Παράλληλα θα απλοποιηθεί η διαδικασία προμήνυσης (προαναγγελία της απόλυσης) και η καταγγελία της σύμβασης εργασίας.

Για παράδειγμα:

Σήμερα, ένα εργατοτεχνίτης που αμείβεται με το κατώτατο ημερομίσθιο των 29 ευρώ, μετά από 10 χρόνια στον ίδιο εργοδότη δικαιούται αποζημίωση ύψους μόλις 2.030 ευρώ. Αντίθετα, ένας υπάλληλος που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό των 650 ευρώ, μετά από 10 χρόνια στον ίδιο εργοδότη θα λάβει διπλάσια αποζημίωση, ύψους 4.550 ευρώ.

Εργαζόμενος το ίδιο διάστημα εργατοτεχνίτης, με ημερομίσθιο 35 ευρώ, θα λάβει αποζημίωση 2.450 ευρώ. Την ίδια ώρα, υπάλληλος με προϋπηρεσία 10 ετών και μηνιαία αμοιβή 800 ευρώ θα λάβει αποζημίωση 5.600 ευρώ.

5. Απόλυση με προειδοποίηση

Αλλαγή υπάρχει και στο καθεστώς απόλυσης με προειδοποίηση, καθώς με διάταξη που περιλαμβάνεται στο εργασιακό νομοσχέδιο δίνεται το δικαίωμα στον εργοδότη να απαγορεύει την προσέλευση του εργαζόμενου στη δουλειά μετά την προειδοποίηση της απόλυσής του και έως την επίσημη λύση της σχέσης εργασίας. Ο εργαζόμενος, που δεν θα προσέρχεται στον χώρο εργασίας, θα αμείβεται κανονικά.