Η δεύτερη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μέσα σε πέντε μήνες, στην Άγκυρα αυτή τη φορά, σφραγίστηκε από τη διάθεση και από τις δύο πλευρές να σταθούν στην θετική ατζέντα, χωρίς βέβαια να απουσιάζουν και οι σημαντικές διαφωνίες
Ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος διαφώνησαν για τη Μονή της Χώρας, τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης που ο πρόεδρος Ερντογάν αποκάλεσε και πάλι τουρκική, το Κυπριακό, αλλά και για τη Μέση Ανατολή.
Ακόμα κι έτσι όμως και οι δυο ηγέτες δεν ξέφυγαν από το φιλικό κλίμα και έδειξαν την πρόθεση να διατηρηθούν τα ήρεμα νερά στον ελληνοτουρκικό διάλογο.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέφρασε και δημοσίως την έντονη δυσαρέσκεια του για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί, με τον Τούρκο πρόεδρο να περιορίζεται στην προφανή δέσμευση ότι το μνημείο θα είναι επισκέψιμο.
Ο Τούρκος Πρόεδρος στις δηλώσεις του έκανε αναφορά και στη Μονή της Χώρας λέγοντας: «Κρατούμε ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας και η Τουρκία είναι υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Μονή της Χώρας άνοιξε ξανά σε λατρεία και επίσκεψη μετά από απόφαση του 2020 και αποδίδουμε μεγάλη σημασία να δοθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Το Καριέ τζαμί είναι ανοικτό για όλους», είπε.
Και αυτή η τοποθέτησε δεν έμεινε αναπάντητη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος είπε: «Στο πνεύμα της αρμονικής συνύπαρξης εντάσσεται και ο σεβασμός των διεθνών κανόνων προστασίας της θρησκευτικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδίως όταν μιλάμε για μνημεία τα οποία αποτελούν πανανθρώπινη περιουσία υπό την ομπρέλα της UNESCO. Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε με τον Πρόεδρο Ερντογάν τη στεναχώρια μας, τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας άλλαξε χαρακτήρα και θα λειτουργήσει πια ως τέμενος».
Και πρόσθεσε: «Άκουσα αυτά τα οποία είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου έτσι ώστε να μπορεί να είναι επισκέψιμο από όλους και να μπορούν όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολύ σημαντικό πολιτιστικό θησαυρό, που πιστεύω ότι αποτελεί και ένα σημείο αναφοράς στην ιστορία της ίδιας της Κωνσταντινούπολης».
Έντονη, η διαφωνία για την Χαμάς, καθώς ο Έλληνας πρωθυπουργός στις δηλώσεις του έκανε λόγο για τρομοκρατική οργάνωση που δεν αντιπροσωπεύει τον παλαιστινιακό λαό και ο Τούρκος πρόεδρος μίλησε, για απελευθερωτική οργάνωση. Η ενόχληση του Ερντογάν ήταν τόσο μεγάλη που πήρε το λόγο αμέσως μετά την τοποθέτηση του Μητσοτάκη, ο οποίος έσπευσε να του απαντήσει ότι συμφωνούμε ότι διαφωνούμε.
Η δήλωση αυτή οδήγησε τον Τούρκο πρόεδρο, που δήλωσε, ότι μιλά εκ μέρους των Παλαιστινίων, να πάρει το λόγο και πάλι για να τονίσει: «Αλλά υπάρχει ένα σημαντικό θέμα που δεν είμαστε σύμφωνοι. Εγώ δεν θεωρώ τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς. Ιδρύθηκε το 1947, είναι μια αντιστασιακή οργάνωση. Θα πρέπει να δούμε αυτό. βάναυση και αδίστακτη προσέγγιση ότι είναι τρομοκρατική οργάνωση. Θα ήταν σκληρή προσέγγιση αν αποκαλούμε την Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση όταν έχει χάσει περισσότερους από 40.000 ανθρώπους μέχρι τώρα».
Είναι μια οργάνωση που θέλει να προστατεύσει τα εδάφη και το λαό τους. θα μας λυπούσε αν τη λέγατε τρομοκρατική οργάνωση. Δεν μπορώ να συμφωνήσω με αυτή την προσέγγισή σας. Σκοτώνονται τόσα μέλη της Χαμάς».
Αναφερόμενος στα θέματα των μειονοτήτων ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε ότι οι μειονότητες στις χώρες μας προσδιορίζονται από τη Συνθήκη της Λωζάνης, και αποτελούν μια γέφυρα φιλίας μεταξύ των δύο λαών μας.
Όπως είπε ο πρωθυπουργός με νόημα, από τη μια πλευρά, η ελληνική μειονότητα, «έστω και δραστικά μειωμένη πληθυσμιακά, εμπλουτίζει την κοινωνική και την πολιτιστική ζωή της Τουρκίας. Χρειάζεται όμως και τη στήριξη της τουρκικής πολιτείας για να συνεχίσει να το πράττει».
Αναφερόμενος στη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, είπε ότι «Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι συμπολίτες μας διαβιούν αρμονικά με την ευρωπαϊκή αλλά και την ελληνική έννομη τάξη να τους εγγυάται ένα καθεστώς ίσων ευκαιριών» και διαβεβαίωσε τον κ. Ερντογάν ότι «ο ίδιος σε αυτόν τον στόχο είμαι προσωπικά προσηλωμένος».
«Όπως έχω ήδη τονίσει, ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη Συνθήκη της Λωζάνης, ενώ το έμπρακτο ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας για την ευημερία της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη εκδηλώνεται με την αυτονόητη τήρηση των αρχών ισονομίας και ισοπολιτείας για τα μέλη της, όπως και για όλους τους Έλληνες πολίτες, αλλά -και θέλω να το τονίσω αυτό- και με τη λήψη ειδικών μέτρων που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας. Και θεωρούμε επιτυχία μας την ενεργό παρουσία της μειονότητας στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή και θα ήταν ευχής έργον αν την ίδια άνθιση γνώριζε και ο, δυστυχώς, διαρκώς συρρικνούμενος ελληνισμός στην Τουρκία», υπογράμμισε.
Οι δύο ηγέτες διαφώνησαν και για το Κυπριακό: «Συζητήσαμε το Κυπριακό ζήτημα, ένα ζήτημα το οποίο παραμένει υψίστης σημασίας για εμάς. Ένα ζήτημα στο οποίο προφανώς και διαφωνούμε, όμως το αντίδοτο σε οποιοδήποτε αδιέξοδο δεν μπορεί να είναι άλλο από το διάλογο. Γι΄ αυτό και χαίρομαι για τον ορισμό της κας Holguín ως προσωπικής εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και θεωρώ ότι πρέπει να της δοθεί χρόνος για την αναζήτηση μίας λύσης στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού, ξεκινώντας με την εποικοδομητική συζήτηση μεταξύ των δύο μερών», είπε χαρακτηριστικά ο Έλληνας πρωθυπουργός.
